---

Ulrich Bröckling idzie śladem Foucault, który poddaje szczególnej krytyce amerykańską postać neoliberalizmu (szkołę ekonomii z Chicago), gdzie analiza ekonomiczna staje się uniwersalną metodą poznania życia społecznego i zarządzania jednostkami, instytucjami, rynkiem i państwem. Jednostki poznają i kształtuja siebie za pośrednictwem kategorii z ekonomicznej analizy. Neoliberalna polityka prawdy skonstruowana jest wokół idealnego modelu tzw wolnego rynku, (opisywanego przy pomocy esencjalizujących atrybutów) a głównym regulatywnym mechanizmem jest konkurencyjność. Wolny rynek, jak pisze Foucault działa jako permanentny trybunał ekonomiczny, który wydaje wyroki i wymaga ustawicznego dostosowania. W tych ramach jednostka to racjonalny, kalkulujący swoje korzyści i pożytek podmiot rynkowy. Pojęcia takie jak prawa człowieka, prawa człowieka-kobiety, wyzysk, ucisk, niesprawiedliwość społeczna, walka klas, zostają wyparte przez siatkę pojęciowa, gdzie szczególną rolę odgrywa pojęcie kapitału ludzkiego, dyskryminacja, zarządzanie różnorodnością. Neoliberalne przeobrażanie wszystkich form życia i organizacji społecznej w postaci rynkowe opiera się na figurze rprzedsiębiorcy siebier1;, która/który jest własnym kapitałem, wytwórcą dostawcą, klientem, inwestuje w siebie, a zarazem czerpie z siebie korzyści. Zarazem jednostka jak pisze Foucault upodmiotowiana jest jako kompetencyjna maszyną, w którą trzeba inwestować, optymalizować, troszczyć się pod kątem wzmacniania jej zdolności do generacji zysków. Przyczynianie się do maksymalizacji zysków jest przeznaczeniem, celem, telos jednostki. (Zob. sesja Seminarium Foucault na temat Supermatek). Aby neoliberalizm był podtrzymany jednostki muszą przeobrażać się w postać przedsiębiorcy Siebie. (Należałoby więc raczej mówić o resubiektywizacji niż tylko o upodmiotowieniu).

Co Brockling pisze o mechanizmach dopasowanie jednostki do konkurencyjności i zmiennych wymogów rynku? Od jednostki wymaga się aby działała na siebie, kształtowała, optymalizowała siebie, ustawicznie dostosowywała się do wymogów rynku. Jako przykład można wymienić publiczne dyskursy o elastyczności, permanentej edukacji, ekonomii wiedzy, finansjalizację życia codziennego (sterowanie zachowaniem jednostek i grup spolecznych przez bodżce finansowe) które nadaja kierunek, a zarazem wytwarzają i podtrzymują optymalizację. Brockling wymienia:

1. planowanie Ĺźycia jako projektu kariery, przeobraĹźenie podmiotu w projekt.

2. Przedsiębiorcze Ja i rozczłonkowanie Siebie na szefową, podwladną, dostawczynię, klientkę r11;zarządzanie sobą rozdzielone na negocjacje między interesariuszkami siebie, gdzie głowna negocjatorka wystepuje jako interesariuszka róznorodnosci

3. kultywacja non-konformizmu (daje ekonomiczna przewage, pozwala stworzyć siebie jako markę), ale zarazem konformizmu, zmieniamy tylko to co możemy zmienić, to credo podręczników sukcesu; zamiast zmieniać spoleczeństwo, likwidowac ucisk czy rasizm zmieniamy siebie)

4. stawianie sprzecznych wymagań (oscylacja między sprzecznościami, gender nie jest performatywnym czy subwersywnym aktem, jest wielopłciową oscylacją między kobiecością meskościa, miedzy wojną a pokojem, podporządkowaną celom osiagania zysku i pożytku. (Etyka kołowrotka)

5. Ustawiczna gotowść do dopasowania (elastyczność), ciągła naprawa siebie

6. Punktem wyjścia założenie że każda kobieta to przede wszystkim ofiara, co ma zmobilizować dopasowanie przez świczenia z przezwycięzania tego braku czy niedoskonałości. Główny nacisk jak wyżej r11; na zmianę siebie. Skupienie na sobie, własnym interesie jako rozwiązanie problemu ofiary (Polka Neoliberalka jako odpowiedz na problem Matki Polki)

7. Znieczulenie społeczne nieodzowne dla indywidualizacji i zrobienia z siebie kompetentnego rynkowego podmiotu.

8. Z jednej strony ukierynkowanie subiektywnosci ( stanie się firmą jako kierunek programu siebie), z drugiej strony wyzwalanie energii przez ćwiczenia z kreatywności.


Pytania do dyskusji:

W wielu wypowiedziach, w tym także w dyskursie feministycznym Matka Polka przedstawiana jest jako problem, Polka Neoliberałka jako rozwiązanie, a zarazem jako nowa technologia władzy. Jak jesteśmy przywoływane do tej postaci? (Brockling i Butler zapożyczają pojęcie fomowania podmiotowosci przez przywołanie). Czy w tym opisie dostrzegamy siły, które na nas oddziaływują, czy możemy odnaleźć elementy Siebie? Czy mamy do czynienia z resubiektywizacją, czy raczej z oscylacją od jednej postaci do drugiej?